BANJALUKA – Ukupna vrijednost stranih direktnih investicija u prvom kvartalu ove godine iznosila je oko 79 miliona evra, dok je tokom prošle godine priliv SDI iznosio oko 358 miliona evra, pokazuju preliminarni podaci Agencije za unapređenje stranih investicija BiH – FIPA.

U Agenciji ističu da navedeni podaci pokazuju da je nastavljen trend pada priliva SDI, zbog čega je neophodno stvarati preduslove da se ta situacija popravi.

Direktorka FIPE, Jelica Grujić, kaže da se najviše investicija, 40 odsto, odnosi na sektor proizvodnje, zatim na trgovinu, 22 odsto, dok se na bankrastvo odnosi 19 odsto ukupnih investicija. Iznos SDI u turizam i druge finansijske usluge jeste pet odsto, u nekretnine tri odsto, dok je po jedan odsto od ukupnih SDI uloženo u telekomunikacije i transport.

– Najznačajnije zemlje investitori jesu Austrija, koja je uložila 97,2 miliona evra, Srbija 50,6 miliona evra, Hrvatska je investirala 38,8 miliona evra, Saudijska Arabija 37,3 miliona evra, te Slovenija i Turska po 20 miliona evra – istakla je Grujićeva.

Naglasila je da BiH raspolaže s velikim potencijalima u oblasti proizvodnje energije, kako one obnovljive, kao što su vode, vjetar, sunce i biomasa, tako i termo-energije bazirane na rezervama uglja, te treba razmišljati da bi ove oblasti mogle biti privlačne investitorima.

– Prirodni potencijali mogli bi privući investicije vrijedne i do deset milijardi evra u narednom periodu, ali postoji niz preduslova koji se moraju ispuniti da bi do toga i došlo, a odnose se na stvaranje povoljnijeg i sigurnijeg privrednog ambijenta – rekla je Grujićeva.

Takođe, poljoprivredni resursi u velikoj mjeri nisu iskorišteni, a cijena poljoprivrednog zemljišta i radne snage dosta je povoljnija u odnosu na okruženje, što predstavlja veliki potencijal.

– Ako postojećim resursima dodamo i činjenicu da proizvodnja hrane postaje top-tema, onda možemo reći da u ovom sektoru imamo velike šanse za uspjeh. Tu možemo dodati i sektor metalske industrije, turizam, industriju auto-dijelova te druge oblasti koje mogu privući značajne investitore – naglasila je Grujićeva.

Ekomomski stručnjaci ističu da je politička i pravna nestabilnost, te brojne adminstrativne barijere koje otežavaju poslovanje najčešći razlozi zbog kojih strani investitori nisu zainteresovani da ulažu svoj kapital u BiH. Dodaju da je privlačenje stranog kapitala način rješavanja brojnih problema kao što je nezaposlenost, sve više penzionera u odnosu na broj radnika kao i negativan spoljnotrgovinski deficit.

– Od privatizacije Telekoma i naftne industrije RS, posljednjih godina na području BiH nije bilo većih stranih investicija i to treba mijenjati ako se žele riješiti nagomilani problemi u privredi i stvoriti povoljniji privredni ambijent – istakao je Goran Račić, iz Udruženja ekonomista RS "SWOT".

Kao jednu od mjera za privlačenje stranog kapitala Račić je naveo stimulaciju inostranih kompanija koje odluče da ulažu svoj kapital u RS i BiH, kao što je to učinila Srbija.

Predsjednik Unije udruženja poslodavaca RS, Ranko Milić, smatra da često mijenjanje zakonskih rješenja u BiH, posebno u oblasti poreske politike, ne predstavalja dobar signal za strane investitore.

– Kod nas se svako malo radikalno izmijeni neki zakon i nametnu novi troškovi i nameti privredi, što svakako ne može pozitivno da utiče na privlačenje stranih investicija – kazao je Milić.