NJUJORK – Plate izvršnh direktora oduvijek su bile u središtu brojnih raprava, jer je riječ o basnoslovnim ciframa.
Primjera radi, prošle sedmice objavljeno je da je Satja Nadela, izvršni direktor “Microsfota”- a, dobio je povišicu od 66 odsto u posljednjoj fiskalnoj godini.
U Microsoftovom posljednjem finansijskom izvještaju kaže se da je Nadela dobio 43 miliona dolara u odnosu na 25,8 miliona u godini prije. Inače, to je bonus koji rukovodeći ljudi korporacije dobiju iz dionica što je u poslovnom svijetu još poznato i kao “stock award”. Njegova regularna godišnja plata je 2,3 miliona dolara.
Ipak, ekstravagantnost direktora dospjela je u žižu javnosti ovog ljeta kada je Ebigejl Dizni, unuka suosnivača kompanije “Disney” Roja Diznija, rekla da je kompenzacija Boba Ajgera, izvršnog direktora kompanije “Disney” u iznosu od 65 miliona dolara “suluda”. Ona je kritikovala kompaniju zato što se hvali da radnike u tematskim parkovima plaća 15 dolara po satu, što je dvostruko više od minimalne cijene sata. “Velika stvar”, rekla je tada Diznijevate dodala:
“Oni će se mučiti da spoje kraj sa krajem, dok Ajger zarađuje 1.424 puta više od prosječnog radnika”.
Ista kompanija je 2015. godine unajmila jeftinu radnu snagu iz drugih zemalja koja je zamijenila lokalno tehničko osoblje u Orlandu, na Floridi, a zatim obavezala otpuštene radnike da obučavaju nove zaposlene koji su došli na njihova mjesta
Kada je riječ o platama izvršnih direktora, onda je srednja vrijednost plate porasla za 4% tokom 2018. godine, podaci su S&P, koji svake godine objavljuju listu 500 najplaćenijih šefova na svijetu. Tako je zaključeno da su šefovi u prednjem dijelu liste bili plaćeni više od 22 miliona dolara, dok su oni sa kraja liste imali jedva šest miliona.
Ipak, uvijek se postavlja isto pitanje: zašto su ti ljudi toliko plaćeni? Naime, zašto izvršni direktori vrijede milione više od drugih?
Ovdje treba objasniti kako se zapravo određuje plata jednog izvršnog direktora.
Kao glavna osnova kojom se određuje koliko će neki direktor imati platu uzimaju se plate drugih direktora iz branše. Dakle, tzv. Kompenzacioni komitet platu direktora određuje tako što odabere grupu od 10 do 12 kompanija, koje su slične veličine, kompleksnosti i sličnih poslovnih modela i kao osnovu uzimaju plate direktora tih kompanija. Naravno, velika je razlika ako je riječ o izvršnom direktoru koji je ranije radio ove poslove, ili o nekome ko prvi put dolazi na tako odgovornu funkciju.
Zanimljivo je da je tzv. interni kandidat, koji dolazi iz same kompanije uvijek manje plaćen od ljudi koji dolaze sa strane. Naime, za te ljude promocija u CEO je veliki korak u karijeri, a s druge strane koliko god dobiju, to je ogromna cifra za nekoga ko nema iskustvo izvršnog direktora.
Postoje dobri razlozi zašto su plate izvršnih direktora sve veće. Velike kompanije postaju sve veće i kompleksnije. Zdravstvene, farmaceutske i medijske kompanije masovno otkupljuju jedna drugu. Već pomenuti “Disney” je nedavno kupio veliki dio kompanije “21st Century Fox” za 71,3 milijarde dolara. “AT&T” je otkupio “Time Warner” za 85 milijardi.
Ono što je zanimljivo jeste da postoji standard prema kojem se ravnaju novi šefovi: menadžer koji je spreman da reže troškove, posao i broj zaposlenih kako bi povećao vrijednost dionica, ali i koji očekuje da za to bude nagrađen.
Naravno, njihove plate ovise o ciljevima kompanije, koji su primarno finansijski. Primjera radi, ispunjavanje ciljeva poput povrata kapitalnih investicija. Ima ciljeva i koji nisu finansijski, kada direktor mora da ispuni određene bezbjednosne ili ekološke ciljeve, ranije zacrtane. (Swot, CNN)
