BRISEL – Evropska komisija je predložila uvođenje gornje granice cijene gasa na godinu dana počev od 1. januara na 275 evra po megavat-satu (MWh), saopštila je evropska komesarka za energetiku Kadri Simson.
Komisija se nada da će to ograničenje pomoći državama članicama Evropske unije da smanje cijene energije za domaćinstva i preduzeća koje su ove godine dostigle rekordne vrijednosti nakon ruske invazije na Ukrajinu, što je podstaklo rast inflacije i troškova života.
O prijedlogu Komisije će sutra raspravljati ministri energetike zemalja članica EU, prenosi Rojters.
Ideja o ograničenju cijena dovela je do nesuglasica unutar 27-članog bloka. Belgija, Grčka, Italija i Poljska su među zemljama koje najglasnije zagovaraju primjenu ograničenja cijene gasa, dok najveća evropska ekonomija, Njemačka, predvodi čalnice koje su protiv te ideje.
Njemačka kaže da bi ograničenje moglo da oteža privlačenje prijeko potrebnih isporuka gasa i da smanji motivaciju potrošača da smanje potrošnju u situaciji kada zemlje moraju da štede gorivo i da zamijene ruske isporuke.
Komisija predlaže da se ograničenje primjeni na cijenu gasa na trgovanju za mjesec dana unaprijed na holandskoj TTF berzi, jer se ona smatra referentnom cijenom u Evropi.
Mehanizam ograničenja bi se pokrenuo ako cijene gasa za isporuku u narednom mjesecu na TTF berzi nadmašuju 275 evra/MWh tokom dvije trgovinske nedjelje i ako cijene na TTF-u budu za 58 evra više od referentne cijene tečnog prirodnog gasa (TPG) tokom 10 uzastopnih trgovinskih dana, prema dokumentu Komisije.
Ukoliko su ti uslovi ispunjeni, bilo kakvo trgovanje po cijeni iznad nivoa ograničenja neće biti prihvaćeno.
Ovaj mehanizam se ne bi odnosio na vanberzansku trgovinu (direktan dogovor između kupca i prodavca van berze), za koju Komisija kaže da predstavlja sigurnosni ventil za kritične isporuke, i ocjenjuje da je malo vjerovatno da će takvi ugovori zauzeti veći udio u trgovini.
Udruženje evropskih energetskih berzi (Europeks) uputilo je dopis Komisiji u kojem navodi da bi ovaj plan mogao da predstavlja veliki rizik za finansijsku stabilnost i ponudu na evropskim energetskim tržištima.
Europeks upozorava da bi ograničenje cijene moglo da dovede do toga da komunalna preduzeća prestanu sa kupovinom i prodajom gasa unaprijed, tzv. hedžingom, i da bi moglo da ih navede da pojačano pređu na vanberzansko trgovanje, koje ne podliježe ograničenju cijene.
Iz tog udruženja su takođe naveli da ograničenje cijene moglo da otežati komunalnim preduzećima da privuku dobavljače TPG.
Pojedini trgovci kažu da bi ova mjera mogla da smanji likvidnost na terminskom tržištu za mjesec unapred i da dovede do jačeg prelaska na trgovanje za dan unaprijed.
Komesarka Kadri Simson je navela, pak, da je ovaj mehanizam pažljivo osmišljen kako bi bio efikasan, uz vođenje računa da ne ugrozi sigurnost snabdijevanja, funkcionisanje energetskih tržišta EU i finansijsku stabilnost.
Na holandskom TTf čvorištu se gas za isporuku u narednom mjesecu ugovara po cijeni od oko 120 evra/MWh, ali je ranije ove godine dostizao rekordne nivoe od preko 340 evra/MWh. (Tanjug)
