Prema preliminarnim podacima Centralne banke BiH u okviru tokova, sa procijenjenim zadržanim zaradama, od januara do septembra 2022. direktne strane investicije su iznosile 840,8 miliona KM. U odnosu na isti period prethodne godine zabilježen je pad od 26,6 odsto, a kao razlozi su navedeni globalna ekonomska kretanja, visoka stopa inflacije i skok cijena energenata.

To je, prema ocjenama, uticalo i na poslovnu sliku koja pokazuje da je lani 54 odsto od ukupnog udjela direktnih stranih ulaganja zapravo udio od reinvestiranja, zbog čega, upozoravaju upućeni, podrška investitorima ne prestaje kada dođu i otvore pogone.

– Uzimajući u obzir i kompleksnu pravnu regulativu, strani investitori trebaju pomoć u vezi sa primjenom propisa, preciznijim definisanjem i posredovanjem u kontaktima sa nadležnim institucijama – poručili su iz FIPA i dodali da su lani pripremili 103 analize o stranim ulaganjima.

Snažan trag na poslovnom polju ostavlja i rusko-ukrajinski sukob.

– Rat u Ukrajini i sankcije Rusiji su prouzrokovali značajne turbulencije i globalnu inflaciju. Istraživanja ukazuju da će globalna direktna strana ulaganja, moguće i u narednim godinama, biti pod uticajem bezbjednosne i humanitarne krize, makroekonomskih šokova izazvanih sukobom, povećanja cijena energije i hrane i povećane neizvjesnosti investitora – istaknuto je.

Ukazujući šta je potrebno za povećanje priliva stranih investicija, kažu da treba unaprijediti sistem koordinacije nadležnih institucija, dok su visoko na ljestvici i makroekonomska stabilnost, veći stepen pravne bezbjednosti i jasna strateška usmjerenost prema stranim investitorima.

– Nedostatak kvalitetnih projektnih ideja i konkretnih projekata, mnogo neriješenih imovinsko-pravnih pitanja i nedostatak novčanih podsticaja koje nude susjedne zemlje te kvalifikovane radne snage su otežavajuća okolnost u motivisanju donosilaca odluka za investiranje u BiH – zaključeno je u FIPA.

Direktorica Agencije Milica Marković kaže da i BiH dijeli sudbinu regije zbog globalnih problema, ističući da je vidljiv pad direktnih stranih investicija za devet mjeseci prošle godine.

– Sačekaćemo da vidimo konačne, ukupne podatke za 2022, ali očekujem da će biti nastavljen trend reinvestiranja, odnosno da postojeći investitori proširuju proizvodne i uslužne kapacitete, što uopšte nije loše samo po sebi, ali rast i nivo direktnih stranih investicija se, u značajnoj mjeri, sagledavaju prema novim investicijama i kapitalu koji je došao u BiH. Ima onih koji se odlučuju da investiraju i u Republici Srpskoj i FBiH, ali veću prevagu imaju postojeće nad novim investicijama – rekla je Markovićeva.

Da poslovni ambijent generalno u BiH nije na zadovoljavajućem nivou, veoma često upozoravaju i ekonomski stručnjaci.

Lanci iz Azije

Ukazujući na još vidljive posljedice pandemije virusa korona, prvenstveno u lancima snabdijevanja kod zapadnoevropskih kompanija koje imaju pogone u Aziji i imajući u vidu činjenicu da većina razmatra vraćanje fabrika na domaće tržište ili u evropske zemlje, u FIPA su, kako su naveli, nastojali ostvariti što veći broj kontakata s njima. Investicione potencijale i mogućnost preseljenja proizvodnje u BiH su prezentovani u skandinavskim zemljama, Njemačkoj i Turskoj, ali i u drugim državama. (Glas Srpske)