SARAJEVO – Sve banke u FBiH u prvoj polovini zaradile su godine 105,5 miliona KM, što je za 76,2 miliona KM ili 41,9% manje u odnosu na isti period 2019. godine.
Posljedice pandemije, koje će se moći sagledati tek u narednom periodu, imale su značajan uticaj na finansijski rezultat bankarskog sektora FBiH sa prvim polugodištem 2020. godine.

Iskazana ukupna neto dobit iznosila je 106 miliona KM (14 banaka), a gubitak je iskazala jedna banka u iznosu od 0,5 miliona KM.

Na dan 30. jun 2020. godine krediti iznose 15,2 milijarde KM i isti su ostvarili smanjenje od 30,2 miliona KM ili 0,2% u odnosu na kraj 2019. godine.

Krediti odobreni stanovništvu, sa učešćem u ukupnim kreditima od 48,1%, ostvarili su smanjenje od 1,4% i iznose 7,3 milijarde KM.
Krediti odobreni pravnim licima, sa učešćem u ukupnim kreditima od 51,9%, ostvarili su rast od 0,9% I iznose 7,9 milijardi KM.
Kreditni portfolio u nivou kreditnog rizika 3 (NPL) na dan 30. juna 2020. godine iznosi 1,1 milijardu KM i čini 7,1% ukupnog kreditnog portfolia, i smanjen je za 13% u odnosu na kraj prethodne godine, najvećim dijelom zbog izvršenog knjigovodstvenog otpisa.

Od ukupnih kredita plasiranih pravnim licima, na NPL se odnosi 647,6 miliona KM ili 8,2%, što je za 1,6 procentnih poena manje nego na kraju 2019. godine. Za sektor stanovništva NPL iznosi 437,6 miliona KM ili 6%, što je za 0,5 procentnih poena manje nego na kraju 2019. godine.

Odobreni moratorij
U periodu do 30. juna 2020. godine, ukupan iznos kredita stanovništva po kojima je odobren moratorij/posebne mjere je 826,6 miliona KM (11,3% kreditnog portfolia stanovništva), a ukupan iznos kreditnih obaveza za pravna lica po kojima je odobren moratorij/posebne mjere je dvije milijarde KM (25,3% kreditnog portfolia pravnih lica), odnosno ukupan iznos kredita sa izvršenim moratorijem je 2,8 milijardi KM ili 18,6% ukupnog kreditnog portfolia na dan 30. juna 2020. godine.

Novčana sredstva iznose sedam milijardi KM ili 29,6% ukupne aktive i manja su za 684,4 miliona KM ili 9% u odnosu na kraj 2019. godine, kao rezultat smanjenja depozita.

Ulaganja u vrijednosne papire sa 30. juna 2020. godine iznose 1,6 milijardi KM, sa učešćem u aktivi od 6,9% i povećana su u odnosu na kraj 2019. godine za 158 miliona KM ili 10,9%.
Depoziti, kao najznačajniji izvor finansiranja banaka iznose 18,9 milijardi KM, uz ostvareno smanjenje za iznos od 521,5 miliona KM ili 2,7%, sa učešćem od 80,3% u ukupnoj pasivi. Štedni depoziti, kao najznačajniji i najveći segment depozitnog i finansijskog potencijala banaka, smanjeni su za 71,9 miliona KM ili 0,8% i iznose 9,5 milijardi KM.

Uzeti krediti iznose 833,3 miliona KM, sa učešćem od 3,5% u ukupnoj pasivi i smanjeni su za 23,4 miliona KM ili 2,7% u odnosu na kraj 2019. godine.

Posmatrajući osnovne pokazatelje likvidnosti, kvalitativne i kvantitativne zahtjeve, kao i druge faktore koji utiču na poziciju likvidnosti banaka, može se zaključiti da je likvidnost bankarskog sektora u FBiH sa 30.06.2020. godine, i pored negativnih efekata na privredu uzrokovanih pandemijom, još uvijek zadovoljavajuća.

Ukupno 15 banaka
U FBiH na dan 30.06.2020. godine poslovalo je 15 komercijalnih banaka, sa 544 organizaciona dijela, u kojima je bilo zaposleno ukupno 6.549 lica.

Ukupna neto aktiva na nivou bankarskog sektora u FBiH sa 30.06.2020. godine iznosi 23,5 milijardi KM i za 692,7 miliona KM ili 2,9% je manja u odnosu na 31.12.2019. godine.

Ukupni kapital banaka u FBiH na dan 30.06.2020. godine iznosi tri milijarde KM, što je za 151,3 miliona KM ili 4,8% manje u odnosu na kraj 2019. godine, od čega dionički kapital iznosi 1,3 milijarde KM.

Učešće ukupnog kapitala u izvorima na nivou bankarskog sektora FBiH iznosi 12,7%.
Regulatorni kapital iznosi 2,7 milijardi KM i veći je za 16,4 miliona KM ili 0,6% u odnosu na kraj 2019. godine.
Osnovni kapital smanjen je za 74,1 milion KM ili 2,8%, dok je dopunski kapital povećan za 90,4 miliona KM ili 267,8%.

Značajno povećanje dopunskog kapitala posljedica je primjene Odluke o upravljanju kreditnim rizikom i utvrđivanju očekivanih kreditnih gubitaka1 I ukidanja nedostajućih RKG kao odbitne stavke od dopunskog kapitala.

Stope kapitala 
Stopa regulatornog kapitala bankarskog sektora FBiH na dan 30.06.2020. godine iznosi 18,2% i za 0,3 procentna poena veća je u odnosu na kraj 2019. godine, a za 6,2 procentna poena veća je od zakonom propisanog minimuma od 12%.

Ostale stope kapitala (stopa redovnog osnovnog kapitala i osnovnog kapitala) na nivou bankarskog sektora FBiH veće su u odnosu na propisane minimume.

Stopa finansijske poluge (odnos osnovnog kapitala i ukupne izloženosti banke) na nivou bankarskog sektora FBiH iznosi 10,5%, koliko je iznosila i na kraju 2019. godine. U odnosu na regulatorno propisani minimum od 6%, ista je veća za 4,5 procentnih poena.

Ukupna izloženost banaka iznosi 27,8 milijardi KM, od čega se 24,1 milijarda KM odnosi na bilansne izloženosti, a 3,7 milijardi KM na vanbilansne stavke.

U prvih šest mjeseci 2020. godine zabilježen je pad bilansne sume u odnosu na kraj 2019. godine za iznos od 602,4 miliona KM ili 2,4%, a uzrokovan je smanjenjem novčanih sredstava i izvršenim knjigovodstvenim otpisom u skladu sa novim regulatornim okvirom.
U istom periodu zabilježen je rast vanbilansnih stavki za 159,4 miliona KM ili 4,5%, koji je najvećim dijelom posljedica rasta na poziciji neopozivo odobrenih, a neiskorištenih kredita kod jedne banke.
FBA je u 2019. godini, s ciljem standardizacije upravljanja kreditnim rizikom i mjerenja ECL I usklađivanja sa MSFI 9, donijela Odluku o upravljanju kreditnim rizikom i utvrđivanju očekivanih kreditnih gubitaka, sa obavezom primjene od 01.01.2020. godine. Istom je uveden concept raspoređivanja izloženosti u tri nivoa kreditnog rizika i utvrđivanja ECL, odnosno u nivo kreditnog rizika 1 (izloženosti sa niskim nivoom kreditnog rizika po kojima dužnik ne kasni sa otplatom u materijalno značajnom iznosu duže od 30 dana), nivo kreditnog rizika 2 (povećan nivo kreditnog rizika, kašnjenje duže od 30 dana) i nivo kreditnog rizika 3 (izloženosti u statusu neizmirenja obaveza, kašnjenje duže od 90 dana). Bilansne izloženosti u nivou kreditnog rizika 1 na dan 30.06.2020. godine iznose 21,3 milijarde KM i čine 88,3% ukupnih bilansnih izloženosti. (Biznisinfo)