BANJALUKA – Bankarsko kreditiranje građana RS u prvom polugodištu blago je smanjeno u odnosu na kraj prošle godine, prvenstveno zbog manjih plasmana filijala banaka čije je sjedište u FBiH. 
Sve banke koje posluju u RS su u periodu januar – juni ove godine građanima odobrile kredita u vrijednosti od 2,16 milijardi KM, što je za dva odsto manje u odnosu na 31. decembar 2008, pokazuje polugodišnji izvještaj Agencije za bankarstvo RS. Od toga su banke sa sjedištem u RS podijelile kredita u iznosu od 1,535 milijardi KM, što je neznatno manje od prošlogodišnjeg nivoa (za četiri miliona KM ili 0,3 odsto). U isto vrijeme filijale banaka čije su centrale u FBiH plasmane stanovništvu RS umanjile su za šest odsto ili 38 miliona KM, na 624 miliona KM.
Posmatrajući cjelokupan bankarski sektor najveći pad se bilježi kod kreditiranja preduzetnika i to za šest odsto na 194,8 miliona KM, s tim da su na to uticale filijale banaka iz FBiH sa umanjenjem od čak 23 odsto, dok su banke iz RS, pak, povećale doznake za oko pet procenata.
Ekonomisti smanjenje bankarske podrške preduzetništvu povezuju sa negativnim uticajem globalne finansijske i ekonomske krize, odnosno nastojanja banaka da kroz strože uslove kreditiranja smanje vlastite rizike.
Goran Radivojac, profesor na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci, ukazuje da je bankarski sektor u RS, kao i cijeloj BiH, skoro u potpunosti u stranom vlasništvu, te da se iz njihovih centrala na Zapadu diktira kreditna politika i za naše tržište, a koja je u uslovima krize sve nepovoljnija. On kaže da su krediti preduzetnicima ocijenjeni posebno rizičnima zbog njihovih visokih iznosa i dugog perioda otplate, zbog čega se banke prema njima restriktivnije odnose nego pri odobravanju potrošačkih kredita.
"Koncept izlaska iz recesije zemalja Evropske unije ogleda se u snižavanju referentnih kamatnih stopa u želji da pojeftine kapital na domicilnom tržištu i tako poguraju vlastitu privredu, dok preostali kapital plasiraju na drugim tržištima, uključujući RS i BiH, po višim kamatnim stopama. Upravo zbog toga se kod nas značajno smanjio broj preduzetnika koji su kvalifikovani da podignu kredit sa efektivnim kamatama koje se kreću od devet do 12 odsto", smatra Radivojac.
Izvještaj Agencije za bankarstvo RS pokazuje, takođe, da su banke za prvih šest mjeseci ove godine plasirale potrošačkih kredita u iznosu od oko 1,46 milijardi KM, što je za dva odsto manje u odnosu na kraj prošle godine, dok su stambeni krediti u ukupnom iznosu od 507,2 miliona KM na praktično istom nivou kao i lani.
Rast zaduženja na računima i karticama
Zaduženja građana na bankarskim računima i karticama u prvom polugodištu bilježe značajan porast, imajući u vidu da su ukupni potrošački krediti u istom periodu blago smanjeni.
Prekoračenje po računima građana RS na kraju juna iznosilo je oko 94 miliona KM, a po karticama 59,4 miliona KM, što je rast za devet, odnosno deset odsto u poređenju sa krajem minule godine.
Rast među potrošačkim zajmovima bilježe još samo lombardni krediti (dobijaju se na osnovu položenog depozita) i to za 12 odsto, dok su svi ostali ostvarili pad, među kojima najviše krediti za kupovinu hartija od vrijednosti – 12 procenata.
