BANJALUKA – Kompanije sa službenog tržišta Banjalučke berze u trećem kvartalu ove godine dodatno su pogoršale svoje poslovne rezultate, što je, ističu ekonomisti, pokazatelj da udar globalne recesije na privredu RS i dalje ima trend rasta. 
Nerevidirani finansijski izvještaji 34 velika akcionarska društva u RS pokazuju da je njihov zbirni pozitivan rezultat za prvih devet mjeseci iznosio 54,4 miliona KM, čime se i više nego prepolovio u poređenju s istim periodom prošle godine. Finansijski pad kompanija sa prestižnog berzanskog tržišta u periodu januar – septembar ove godine iznosio je 52 odsto, dok je u prvih šest mjeseci silazna putanja bila nešto blaža i iznosila 47,5 odsto.
Broj profitabilnih kompanija, koji je prošle godine bio skoro tri puta veći od broja gubitaša, sada je skoro izjednačen. Profitabilne kompanije, kojih je lani bilo 25, a sada 18, smanjile su ukupnu devetomjesečnu dobit za oko deset odsto na 120,7 miliona KM, dok su gubitaši, kojih je lani bilo devet, a sada 16, istovremeno produbili finansijsku dubiozu za čak 208 odsto na 66,3 miliona KM.
Najveće pogoršanje finansijskih rezultata bilježe Rudnik i Termoelektrana Gacko, koji su iz lanjske devetomjesečne dobiti od 9,6 miliona KM sada zapali u dubiozu od 12,1 milion. Prate ih “Željeznice RS”, koje su minus od 5,9 miliona KM produbile na 15,4 miliona, zatim zvornički “Birač”, koji je od profita od 1,3 miliona otišao u gubitak od 7,4 miliona, i RiTE Ugljevik, koji je dobit od 1,3 miliona KM zamijenio minusom od 5,6 miliona KM. Specifičan primjer je “Telekom Srpske”, koji je prošlogodišnji devetomjesečni profit od 94 miliona KM smanjio na 84,5 miliona KM.
Najveći finansijski napredak bilježe, pak, GP “Krajina” Banjaluka, koja je dobit od dva miliona povećala na 10,6 miliona KM. Slijede banjalučka Nova banka sa skokom profita sa 4,7 miliona na 9,9 miliona, banjalučki “Celex” sa 360.000 na 2,4 miliona, “Elektrodoboj” sa 340.000 na 1,8 miliona KM i “Mira” Prijedor sa 880.000 na 1,6 miliona KM.
Goran Radivojac, profesor Ekonomskog fakulteta u Banjaluci, kazao je da je nastavak trenda smanjivanja dobiti, odnosno ulaska preduzeća u zonu gubitaka bio očekivan.
“Značajan broj velikih preduzeća je izložen konkurenciji ne samo na domaćem, već i inostranom tržištu, gdje prodaju berzansku robu koja je bilježila pad cijene zbog svjetske ekonomske krize”, istakao je Radivojac.
On ocjenjuje da su lošiji poslovni rezultati firmi dijelom posljedica i nesnalaženja privrednih menadžera, jer, smatra, nisu na vrijeme uočili stvaranje krize na Zapadu i preorijentisali svoj plasman na druga, manje pogođena tržišta na kojima je zadržana solidna tražnja.
Ekonomska kriza je RS pogodila kasnije nego razvijene zapadne zemlje zbog čega će nas, kako ocjenjuje, kasnije i napustiti.
“Zapadne privrede u ovom kvartalu izlaze iz krize, dok ćemo mi na to pričekati najranije kraj prve polovine 2010. godine”, smatra Radivojac.
Analiza bez šest preduzeća
Analizom finansijskih rezultata kompanija sa službenog tržišta Banjalučke berze nisu obuhvaćeni “Alpro” iz Vlasenice i “Unis – Fabrika cijevi” Derventa, jer još nisu dostavili devetomjesečni izvještaj.
Izvan analize ostala su i četiri akcionarska društva koja su ove godine uvrštena na berzansku kotaciju zbog čega za njih nema upoređujućih kvartalnih parametara iz 2008. godine. To su PD “Semberija” iz Bijeljine, te “Čistoća”, “Vodovod” i “Kosig Dunav osiguranje” iz Banjaluke.
