BANJALUKA – Otplata spoljnog duga Republike Srpske postaje prevelik teret za budžete gradova i opština i uprkos rastu prihoda od indirektnih poreza, dio kolača koji pripada lokalnim zajednicama sve je manji, što se direktno odražava na kvalitet života građana, pokazala je analiza Centra za istraživanja i studije GEA.
Analiza “Godine vraćanja tuđih dugova” bavi se uticajem rastućih obaveza po osnovu spoljnog duga RS na prihode gradova i opština.
U GEA-i su utvrdili da je, uprkos rastu prihoda od indirektnih poreza u BiH, od kojih je RS dobila 1,4 milijarde KM, dio kolača koji pripada opštinama i gradovima u Srpskoj isti kao i 2007. godine i iznosi oko 290 miliona KM.
“Razlog zbog čega je to tako leži u činjenici da je istovremeno sa rastom prihoda od indirektnih poreza rastao i spoljni dug BiH i entiteta, a koji je „pojeo“ znatan dio kolača koji se raspodjeljuje entitetima i lokalnim zajednicama”, navodi se u Analizi.
Suočene sa smanjenjem prihoda, lokalne zajednice su, najčešće, smanjivale izdataka za investicije, održavanje, subvencije, grantove i doznake.
“Ograničenja na ovim budžetskim stavkama direktno su se odrazila na obim i kvalitet javnih usluga pa se može reći da su teret rastućeg duga građani već osjetili na svojoj koži”, ističe se u Analizi.
Pored toga, projekcije za naredni period pokazuju da gradovi i opštine mogu očekivati dodatni pad prihoda od indirektnih poreza zbog otplate novih ino-kredita.
„Već u 2017. godini iznos ovih obaveza biće znatno veći od ukupnog iznosa koji se gradovima i opštinama redistribuira na osnovu prikupljenih indirektnih poreza. To će nesumnjivo dodatno zaoštriti situaciju kada je u pitanju izvršenje lokalnih budžeta, ali otvoriti i raspravu o drugačijim modelima raspodjele, naročito u svjetlu predstojećih izbora“, istakli su iz GEA-e.
U GEA-i su dodali da je zbog toga neophodno inicirati dijalog ključnih aktera kako bi se adresirali osnovni uzroci problema.
U Analizi se naglašava da je jedno od pitanja koje se nameće i učešće opština i gradova u otplati spoljnog duga, posebno zaduženja o kojima niti odlučuju, niti imaju direktne koristi. Pitanje je i da li institucije BiH treba da budu oslobođenje obaveze vraćanja spoljnog duga, pogotovo jer njihovi predstavnici direktno učestvuju u pregovorima o zaduženjima.
Iz GEA-e poručuju da je riječ o zajedničkom problemu u BiH, te da to potvrđuju i inicijative Saveza opština i gradova RS za izmjenu propisa, kao i nedavne najave o tužbi Saveza opština i gradova u FBiH prema Vladi FBiH zbog štete koju na ime otplate duga MMF-u trpe opštine i gradovi.
“Drugačija redistribucija ne može riješiti problem smanjenih prihoda od indirektnih poreza, važno je u isto vrijeme staviti naglasak na odgovornije upravljanje spoljnim dugom i potrebno je stabilizovati godišnje obaveze po osnovu otplate duga, te uskladiti dinamiku otplate sa raspoloživim izvorima javnih prihoda na entitetskom i lokalnim nivoima”, poruka je iz GEA-e. (Izvor:GEA.ba/Capital.ba)
