BRISEL – Nijedna svjetska ekonomija neće izaći iz trenutne krize bez znatnih promjena, međutim sve je uočljiviji ekonomski jaz izmeđi država Evrope, koje su u različitoj mjeri pogođene pandemijom virusa korona, piše Telegraf (The Telegraph).
Rekordna smanjenja bruto domaćeg proizvoda tokom drugog kvartala ove godine vidljiva su u skoro svakoj evropskoj ekonomiji. Dok su najveća smanjenja privredne aktivnosti uočljiva u državama koje su imale duge i stroge mjere protiv širenja virusa korona, strukture ekonomija i državnih budžeta odrediće brzinu i intenzitet oporavka.
Među državama u Evropi koje su relativno bolje prošle tokom krize su Grčka, Švedska, Norveška i Njemačka.
Premijer Grčke Kirijakos Micotakis nadao se da će sa novim poslovnim i investicionim programima započeti planirani oporavak ekonomije, prije nego što je kontrola pandemije postala najveći prioritet.
Ipak, stanovništvo Grčke vratilo se na radna mjesta ranije od većine evropskih zemalja. Relativni uspjeh kod ograničenja širenja virusa učinilo je zemlju popularnim izborom za ljetovanje uoči krize, a Centralna banka Grčke očekuje pad BDP-a od 6 odsto u 2020. godini.
U slučaju Švedske i Norveške očekuje se da će dvije zemlje iz krize izaći u boljem stanju od većine Evrope, iako su imale drastično drugačije pristupe po pitanju mjera zaštite. Dok je Švedska vlada prioritizovala ekonomiju i nije uvodila stroge mjere, Norveška vlada je prioritizovala kontrolu pandemije.
Međutim, iskustvo Švedske ukazalo je na ograničenja ovakvog pristupa, gdje je sa blagim mjerama i dalje došlo do rekordnog pada ekonomije od 8,6 odsto u odnosu na prethodni kvartal, usljed kombinacije drastičnog smanjenja globalne potražnje i potrošnje unutar zemlje. Kako prenosi Telegraf, za obje države očekuje se pad od 4 odsto u 2020. godini.
Ekonomija Njemačke doživjela je rekordno smanjenje BDP-a u drugom kvartalu, ali se naziru znaci oporavka. Za ovu godinu ekonomisti u Dojče banci predviđaju relativno skroman pad BDP-a od 6,4 odsto.
Među teže pogođenim zemljama nalaze se Ujedinjeno Kraljevstvo, Španija i Italija.
Očekuje se da će britanska ekonomija doživjeti najveći udar pandemije u Evropi nakon što je duga zabrana kretanja loše uticala na veliko oslanjanje stanovništva na uslužnu industriju i društvenu potrošnju.
Semjuel Tombs, britanski ekonomista iz istraživačke agencije Pantheon Makro, rekao je da će ekonomija “izgledati strašno u poređenju sa drugim zemljama”, nakon rekordnog smanjenja BDP-a u drugom kvartalu godine od 21 odsto.
Španija je zbog strogih mjera i strahova od drugog talasa doživjela težak ekonomski udar, budući da turizam obično čini oko 12 odsto privredne aktivnosti zemlje. Ekonomisti očekuju da će ekonomija ove godine pasti za 10 odsto prije djelimičnog oporavka 2021. godine.
Španija zbog prethodnih dugova takođe ima ograničena sredstva tokom krize, ali će zajedno sa Italijom dobiti veliki dio pomoći od novog fonda za ekonomski oporavak Evropske unije.
Za Italiju je trenutna kriza samo najnoviji udar na ekonomiju, nakon politčkih nemira i usljed jednog od najvećih javnih dugova na svijetu.
Očekuje se pad BDP-a od 11 odsto ove godine, kao i oporavak od samo 3,4 odsto u 2021. godini. Javni dug zemlje očekivan je da će biti skoro 160 odsto BDP-a, stavljajući pod znak pitanja koliko su zapravo održive javne finansije.
