SARAJEVO – Ljudi u ruralnim područjima češće koriste usluge mikrokreditnih institucija, dok je studija pokazala da postoji potencijal za rast mikrofinansijskog tržišta od pet odsto godišnje, ističe Rolf Bernd iz Međunarodne finansijske korporacije (IFC).
Sveobuhvatna studija o sektoru mikrofinansiranja u BiH, koju je provela IFC, imala je za cilj da utvrdi potencijalnu veličinu koja bi mogla pokriti tržište, te da spriječi njegov preveliki i nagli rast.
„Studija je napravila segmentaciju uzoraka i podjelu na urbano, ruralno, na siromašne i bogate, te ispitala svrhu korištenja kredita, odnosno da sredstva idu u produktivnu djelatnost ili za potrošnju“, naglašava Bernd rukovodilac Odsjeka za pružanje savjetodavnih usluga na finansijskim tržištima u istočnoj Evropi IFC-a.
Zaključak studije glasi da ljudi iz ruralnih područja češće koriste sredstva iz mikrokredita za nabavku sredstava koja im omogućavaju ostvarivanje prihoda neophodnih za život, dok se u urbanim područjima ta kreditna sredstva više koriste za potrošnju.
BiH, za razliku od zemalja u okruženju, ima razvijen sektor mikrofinansiranja, pa nije iznenađenje što je nakon finansijskog procvata od 2000. do 2009. godine, nakon svjetske ekonomske krize, uslijedio udar i na ovaj sektor i što je u prvi plan „isplivao“ problem prezaduženosti fizičkih lica.
„U periodu 2012. i 2013. godine došlo je do stabilizacije i smanjenja prezaduženosti, te prestanka trenda višestrukog pozajmljivanja, odnosno uzimanja većeg broja kredita“, precizira Bernd.
On naglašava da su mikrokreditne institucije, zaključno sa 31. decembrom 2013. godine, imale 260 000 klijenata koji, uglavnom, uzimaju kredite u manjim iznosima, maksimalno do 10.000 KM, što dovodi do ukupnog portfolija od 537 miliona KM na nivou BiH.
Bernd smatra da problem prezaduženosti fizičkih lica nije specifičnost BiH i napominje da IFC želi da tom problemu pristupi, radeći sa kreditorima i korisnicima kredita.
„Zbog toga smo ohrabrili `smart kampanje`, odnosno, uvođenje standarda kreditiranja na tržište BiH. Riječ je o primjeni principa koji trebaju da dovedu do rasta povjerenja u sektoru mikrofinansiranja“, rekao je rukovodilac Odsjeka IFC-a.
Osnovni principi „smart kampanje“ su: fer cijena, transparenost informacija, izbjegavanje prezaduženosti, zaštita podataka klijenata te pravične prakse naplate.
Bernd pojašnjava da je „smart“, u osnovi, Međunarodni savez donatora i finansijera koji procijenjuju da li mikrofinansijske agencije rade u skladu sa ovim načelima.
„Prema infirmacijama koje imamo, do sada je u svijetu seritfikovano 14 mikrokreditih organizacija. Od toga su tri u BiH“, rekao je Bernd.
IFC je sa partnerima radila na razvijanju metodologija kreditnog savjetovanja koje se sada pružaju u opštinama Bijeljina, Teslić, Visoko, Kakanj, Zavidovići i Tuzla, a interesovanje za tu vrstu saradnje pokazalo je još 30 opština.
„Svrha rada sa zajmoprimcima jeste da se oni učine zrelijim za uzimanje kredita i da to sagledavaju realnije. Ovakav projekat koji podrazumijeva istovremen rad sa kreditorima i zajmoprimcima IFC ne provodi nigdje, osim u BiH“, navodi Bernd.
On zaključuje da mikrofinansijske institucije, koje pokrivaju pet odsto tržištva novca, nisu konkurencija bankama koje drže 90 odsto.
