SARAJEVO – Svjetska banka prognozira u ovoj i idućoj godini spor rast ekonomija jugoistočne Evrope, uključujući i BiH, čiji će očekivani rast bruto domaćeg proizvoda s ovogodišnjih dva odsto biti smanjen na jedan odsto, navodi se u prvom redovnom izvještaju Svjetske banke za jugoistočnu Evropu.

Ekonomije regiona i dalje su pod uticajem turbulencija u evrozoni, tako da se u ovoj godini za Albaniju, BiH, Crnu Goru, Kosovo, Makedoniju i Srbiju očekuje rast od nekih 2,5 odsto na realnom godišnjem nivou, a u 2012. nešto manji od 2,1 odsto.

“Radi se o očekivanjima pod pretpostavkom da se kriza u evrozoni, ako ne bude riješena, neće dalje pogoršavati”, rekao je na prezentaciji izvještaja u Sarajevu Damir Ćosić, glavni ekonomista Svjetske banke za BiH.

Kao kratkoročna mjera vlastima u BiH savjetuje se oprez u planiranju budžeta za 2012. godinu i nastavak započetih reformi, posebno prilagođavanje javne potrošnju u socijalnom sektoru potrebama najugroženijih te smanjenje plata zaposlenima u javnom sektoru.

“Dugoročna mjera djelovanja bilo bi ubrzavanje investicija, uključujući bržu implementaciju odobrenih projekata, i jačanje konkurentonsti”, rekao je Ćosić i istakao da BiH trenutno ima na raspolaganju milijardu evra odobrenih a nepovučenih sredstava, što predstavlja skoro osam odsto bruto domaćeg prihoda.

Putem video-linka dijelove izvještaja koji se odnose na region novinarima u regionalnim centrima predstavio je vodeći ekonomista Svjetske banke za zapadni Balkan Ron Hud, koji je uvjeren da dublja integracija jugoistočne Evrope u EU pruža najbolje dugoročne izglede za ekonomski rast.

On je upozorio da bi, ukoliko kreatori politike u evrozoni zakažu i kriza se pogorša, ekonomski rast u jugoistočnoj Evropi mogao biti puno slabiji.

Efekti daljeg usporavanja svjetske ekonomije i prolongirana neizvjesnost u vezi sa krizom u evrozoni će, prema izvještaju, uticati na ekonomije jugoistočne Evrope putem trgovine, direktnih stranih investicija, stranih banaka te doznaka iz inostranstva.

Investitori iz EU predstavljaju najvećeg zbirnog stranog ulagača u regiju, s neto prilivom u vrijednosti od preko dva odsto BDP-a zapadnog Balkana. Zemlje evrozone, takođe, predstavljaju značajan izvor doznaka za sve zemlje regiona, posebno za Kosovo, Albaniju, BiH i Srbiju.

U izvještaju se naznačava da prisustvo stranih banaka predstavlja još jedan kanal potencijalnog uticaja s obzirom na to da udio stranih banaka u ukupnoj aktivi bankarskog sektora regiona iznosi 89 odsto.

Iako se sveukupan bankarski sistem u regionu čini otpornim, uz veliku likvidnost i značajno osiguranje kapitala, Hud ističe da se postojeći kreditni i rizik finansiranja povećavaju.

"Gotovo sve strane banke u regionu su iz zemalja EU, uz dosta velik udio u vlasništvu banaka iz Grčke i Italije. Dalji stres u njihovim matičnim bankama bi mogao dovesti do još jednog urušavanja kredita u regiji", upozorava Hud.

Iako se čini da je osigurano kratkoročno finansiranje fiskalnog deficita, u izvještaju se napominje da izgledi za dugoročniji period ostaju teški. Naglo povećanje bruto spoljnog i vladinog duga u odnosu na BDP između 2008. i 2010, uglavnom se pripisuje vladinom zaduživanju u cilju finansiranja fiskalnog deficita, što je iskorišteno za ublažavanje efekata krize.

"Dalji ekonomski rast će morati biti vođen u većoj mjeri investicijama i povećanjem produktivnosti, što jača konkurentnost i proizvodne kapacitete, nego potrošnjom podstaknutom spoljnim finansiranjem i investicijama u nekretnine i ostalu imovinu", kaže Džejn Armitaž, regionalni koordinator Svjetske banke za jugoistočnu Evropu.