BANJALUKA – Udruženje ekonomista Republike Srpske SWOT u saradnji sa Vladom Republike Srpske, učestvuje u organizaciji nagradne igre “10 računa izbroji i stan osvoji”.
Priređivač nagradne igre je Vlada Republike Srpske, a glavna nagrade su četri stana u Banja Luci.
Siva (neformalna) ekonomija, kao paralelna aktivnost formalnoj (regularnoj) ekonomiji, postoji u razvijenim, ali i u manje razvijenim državama, s tom razlikom što se u razvijenim privredama uspješnije suprotstavlјa toj pojavi, dok u nerazvijenijim sistemima taj način privređivanja često postaje dominatnan i jedan od osnovnih izvora prihoda za veliki dio stanovništva.
Negativne poslјedice svih oblika neprijavlјenih aktivnosti u Republici Srpskoj mogu se prepoznati kroz stvaranje nelojalne konkurencije iz aspekta poslovnih subjekata i poslodavaca, te onemogućavanje ili otežano ostvarivanje prava zaposlenih (uklјučujući i prava koja proizlaze iz doprinosa), te umanjen priliv javnih prihoda svih vrsta.
Sve države, intenzivnijim ili manje intenzivnim, različitim preventivnim, stimulativnim i represivnim mjerama nastoje svesti nivo udjela „sive ekonomije“ na najmanju moguću mjeru, pri čemu su svi svjesni činjenice da potpuno iskorjenjivanje ove pojave čak ni u najnaprednijim svjetskim privredama nije moguće.
Jedna od tih mjera, koja je u zemlјama u regionu (Srbija, Bugarska i Hrvatska) imala pozitivne efekte na podizanje svjesti o sivoj ekonomiji i potrebi njenog suzbijanja jeste nagradna igra u kojoj se učestvuje prikuplјanjem i slanjem fiskalnih računa. Cilј nagradne igre je smanjenje stepena sive ekonomije ograničavanjem neprijavlјenih transakcija putem povećanog izdavanja fiskalnih računa pri transakcijama između privrednih subjekata i potrošača. Konkretno, potrošačima je obezbjeđen motiv da traže fiskalni račun, jer on može poslužiti za učešće u nagradnoj igri, čime se potrošačima pruža prilika da osvoje atraktivne nagrade. Na duže staze, nagradna igra ima za cilј da navikne potrošače da traže fiskalni račun. Često se pokaže da građani poslije određenog vremena usvajaju ovu naviku čime traženje računa postaje društveno prihvatlјivo i poželјno čak i bez dodatnog novačnog podsticaja.
Imajući u vidu da i plaćanje elektronskim putem (putem POS terminala) predstavlјa jedan od način plaćanja koji spriječava neprijavlјene transakcije, u zemlјama u regionu, proširen je obuhvat nagradne igre tako što se pravo na učešće ostvaruje i slanjem POS slipova čime je učesnicima omogućeno da udvostruče svoje šanse za osvajanje nagrade, jer za jednu kupovinu dobijaju i fiskalni račun i POS slip koje mogu prikuplјati i učestvovati u nagradnoj igri. Proširenje obuhvata nagradne igre i na plaćanja putem POS terminala će doprinijeti podizanju svijesti potrošača o prednostima elektronskog plaćanja u borbi protiv sive ekonomije i stvaranju kuluture elektronskog plaćanja među potrošačima.
U Republici Srbiji nagradna igra „Uzmi račun i pobedi“ je sprovedena kao jedna od mjera predviđenih Akcionim planom za sprovođenje nacionalnog programa za suzbijanje sive ekonomije, a prema procjenama organizatora nagradna igra je imala pozitivne efekte koji se reflektuju u jačanju poreske kulture i stvaranju okruženja koje podstiče poštovanje poreskih propisa, a konačno i kroz porast priliva poreza u budžet Srbije.
