BANJALUKA – Poreska uprava RS krenula je u ofanzivu naplate dugovanja. Stotine miliona maraka nema u budžetu Republike Srpske i novac se mora pronaći, ili u protivnom slijedi još kreditnih zaduženja. Na spisku dužnika su mnoge „velike“ firme. Iz Vlade RS je već stigla podrška PU RS da počne primjenjivati i krivične prijave i sve zakonske mogućnosti kako bi istjerala naplatu dugovanja protiv poreskih dužnika. 
Prema podacima iz PU RS, ukupan dug već godinama dostiže cifru od milijardu i 200 miliona maraka. Dug je ove godine povećan za sedam odsto, što je uglavnom rezultat primjene izmjena Zakona o doprinosima, prema kojim se obaveze za doprinose prijavljuju, bez obzira da li su plate isplaćene ili ne, a podnošenje prava je obavezno. Što se tiče ukupnog broja poreskih obveznika koji duguju RS – 80 odsto dospjelih poreskih obaveza, on u RS iznosi 343.
Zora Vidović, direktor Poreske uprave RS, kaže da je PU RS jedna od rijetkih poreskih uprava u regionu koja nivo ukupnog duga u posljednjih par godina drži na istom nivou, ali uz konstantno povećanje naplate javnih prihoda.
– Rješavanje problema dugova, odnosno naplate dospjelih poreskih obaveza mora ići u dva pravca. Prvo da se odvoji naplativi dug od nenaplativog. Činjenica je da se od 2005. godine nivo duga nije značajnije mijenjao i iznosio je oko 1,2 milijarde maraka. Iz ovog proizilazi da je PU RS tekuća potraživanja manje-više uredno naplaćivala i ta naplata je rasla iz godine u godinu. Drugo, da se do početka primjene Zakona o poreskom postupku, iz evidencija iščiste dugovanja poreskih obveznika nastala po rješenjima pravnih prethodnika Republičke uprave javnih prihoda i Finansijske policije, a koja do danas nisu naplaćena – objašnjava Vidovićeva.
Ona dalje ističe i strukturu nastalog duga. Nju čine reprogramirane obaveze. Tu postoji 246 aktivnih reprograma u iznosu od 250 miliona maraka. Dalje, tu su i sporazumi sa PU RS sa 70 aktivnih sporazuma u visini od sedam miliona KM, i na kraju su stečajevi u vrijednosti od 320 miliona KM.
– Produženje roka za izmirenje obaveza nastalih do 31.12.2008. godine može se odobriti na period od najviše 180 rata, ukoliko se radi o obavezama prema budžetu RS, dok se obaveze prema vanbudžetskim fondovima odlažu maksimalno na 96 rata. Obaveze nastale od 1.1.2009. godine mogu se izmiriti u ratama i to uglavnom do 12 rata, putem sporazuma sa Poreskom upravom, a koji je propisan Zakonom o poreskoj upravi. Dakle, nije sporno izmirenje duga na više rata, po nama je značajnije da PU RS zajedno sa Ministarstvom finansija pokuša da pronađe načine da se uslovi za dobijanje ovih reprograma pojednostave u pogledu obezbjeđenja ovih reprograma, s tim da se rizik naplate ne povećava – ističe Vidovićeva.
Prema njenim riječima, kada PU RS iscrpi sve istrumente i mogućnosti u naplati svojih potraživanja, ukoliko ostane poreskih dugovanja, krajnja mjera u rješavanju takvih potraživanja je stečajni postupak.
Najveći dužnici
Čak 315 firmi duguje pojedinačno više od 500.000 maraka državi za neplaćene poreze i doprinose, a samo prvih deset na spisku najvećih dužnika duguju više od 282 miliona KM.
Među dužnicima su Rafinerija nafte Brod, „Novoteks“ Trebinje, „Nestro Petrol Banjaluka, „Birač“ Zvornik, „Integral inžinjering“, „Integra inžinjering“.
Stečaj
– Od formiranja PU RS, pa do danas, kao povjerioci učestvovali smo u 801 stečajnom postupku, gdje su naša prijavljena potraživanja iznosila 560 milona KM. U 505 okončanih postupaka i 296 koji su još u toku, priznata potraživanja su više od 310 miliona KM. Naplata Poreske uprave u ovakvim postupcima iznosi oko 10 odsto od priznatih potraživanja. Glavni razlog niske naplate u ovim postupcima je u činjenici da fizičko lice može registrovati firmu sa kapitalom od 2.500 KM i da nije limitiran u preuzimanju obaveza – pojasnila je Vidovićeva.
