BANJALUKA – Republika Srpska, koja je doskora bila u vazalnom spoljnotrgovinskom odnosu sa Slovenijom, ove godine, prvi put od raspada bivše Jugoslavije, ostvaruje višak u međusobnoj robnoj razmjeni. 
Ono što se 2003. godine, kada je uvoz iz Slovenije u RS bio pet puta veći od izvoza, činilo nedostižnim, desilo se u prvih devet mjeseci ove godine.
Na to je, prije svega, uticao oštar rast izvoza robe iz RS na slovenačko tržište za čak 88 odsto u odnosu na isti period 2009. u kojoj je došlo do drastičnog redukovanja potražnje zbog kulminacije ekonomske krize.
Na tržište jedine eks-YU članice Evropske unije u periodu januar – septembar 2010. plasirano je proizvoda u vrijednosti od 155,6 miliona KM, što je nepunih pet procenata više od uvoza iz te države.
Najveći bum izvoza na slovenačko tržište bilježi glinica i slična jedinjenja, koji čine čak petinu ukupnog devetomjesečnog plasmana u tu zemlju. Vrijednost tih proizvoda iznosila je oko 34 miliona KM, što je čak 26 puta više nego lani, a 9,5 puta više u odnosu na pretkriznu 2008. godinu.
U Fabrici glinice "Birač" iz Zvornika, jednom od najvećih bh. izvoznika, potvrdili su da su u tri kvartala ove godine u Sloveniju otpremili oko 62.000 tona glinice, a da za cijelu 2010. planiraju izvesti 85.500 tona.
Virginijus Vajega, generalni direktor tog preduzeća koje se polako oporavlja od udara svjetske ekonomske krize, ovogodišnje rezultate, prije svega u rastu proizvodnje glinice za 35 odsto, ocjenjuje ohrabrujućim.
"Fabrika svojim radom u značajnoj mjeri popravlja poziciju BiH u spoljnotrgovinskoj razmjeni, koja je vrlo značajna za ekonomiju ove zemlje, ocijenio je Vajega, ukazujući na to da trenutno rade sa 60 odsto kapaciteta.
Za iznenađujući spoljnotrgovinski bilans RS i Slovenije zaslužna je, takođe, otprema otpadaka od željeza ili čelika, čija je vrijednost, u poređenju s cijelom 2009, porasla skoro duplo, na oko 15 miliona KM. Evidentan je i rast izvoza dijelova za električne motore, generatorske agregate i rotacijske pretvarače i to za 52 odsto, na 10,5 miliona KM.
Proizvodi Rafinerije nafte Brod, prije svega bitumen, imaju posebno mjesto u stvaranju spoljnotrgovinskog suficita, jer su sa izvozom počeli lani, nakon oživljavanja tog kapaciteta. Vrijednost otprema tih derivata prema Sloveniji u tri kvartala iznosila je skoro pet miliona KM, što je trostruko više u odnosu na cijelu prethodnu godinu.
"To je samo još jedan dokaz koliko je pokretanje Rafinerije nafte značajno za RS i BiH", kazao je Slavko Šćepanović, prvi zamjenik direktora banjalučke "Optima grupe", sestrinske firme brodskog preduzeća.
Interesantan je i podatak da je na tržište najbogatije republike bivše Jugoslavije ove godine krenuo značajniji izvoz izolirane žice i kablova, u iznosu od 4,3 miliona KM, a koji je ranije bio poprilično zanemarljiv.
Slovenački adut – hrana za kućne ljubimce
Vrijednost uvoza robe iz Slovenije u RS u devet mjeseci ove godine iznosila je 148,5 miliona, što je rast za 23 odsto, ali po višestruko manjoj stopi od izvozne.
Najzastupljeniji slovenački uvozni proizvod je hrana za kućne ljubimce u vrijednosti od 19 miliona KM, koju slijede lijekovi sa 16,5 miliona KM, te električni aparati za brijanje i šišanje sa više od 10 miliona KM.
Nekada jedan od najvećih aduta Slovenije – flaširana prirodna i mineralna voda, ove godine bilježi veliku redukciju uvoza. Tih proizvoda je u tri kvartala dopremljeno u vrijednosti od 1,1 milion KM, trostruko manje nego u istom periodu lani, a skoro šestorostruko u odnosu na 2008. godinu.
